Kamu Denetçiliği Kurumu'ndan Önemli Bir Öneri

Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), çevrim içi yemek siparişi platformları aracılığıyla faaliyet gösteren esnaflardan gelen şikayetler doğrultusunda, bu platformların uyguladığı komisyon oranlarına sınır getirilmesini talep etmiştir. Bu öneri, yalnızca bir düzenleme ihtiyacını değil, aynı zamanda yerel işletmelerin sürdürülebilirliğini sağlama amacıyla ortaya çıkmıştır. Zira pandemi döneminde dijitalleşme hız kazanırken, yerel esnaf büyük bir baskı altında kalmış, yüksek komisyon oranları nedeniyle ekonomik zorluklarla başa çıkmakta zorlanmıştır.

Esnafın Sorunları ve Hedeflenen Çözüm

Bir esnaf, KDK'ya başvurusunda, düzenli olarak yemek siparişi aldığı platformların kendisinden aldığı komisyon oranlarını %32 olarak ifade etmiştir. Ancak, uygulanan indirimlerin, reklam giderlerinin ve diğer masrafların toplam kesinti oranını %60'a kadar çıkardığını belirterek, bunun sürdürülebilir olmadığını savunmuştur. Bu durum ise yerel işletmelerin rekabet gücünü azaltmakta ve esnafın marjlarının erimesine yol açmaktadır.

KDK, bu başvuruyu değerlendirirken, esnafın haklı taleplerini göz önünde bulundurarak, yemek siparişi platformlarının komisyon oranlarına makul bir üst sınır getirilmesini önerdi. Ayrıca, bu platformların kesinti ve ücretlendirme sistemlerinin şeffaf hale getirilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Esnafın karşılaştığı güçlüklerin, tüketicilerin de refahını etkilediği gerçeğiyle birlikte, bu öneri ticaret politikaları açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.

Rekabet Kurumu ve Ekonomik Etkiler

KDK'nin önerisi, sadece komisyon oranlarının sınırlandırılmasıyla sınırlı kalmayıp, bu platformların pazar hakimiyetlerinin kötüye kullanılıp kullanılmadığını incelemek için Rekabet Kurumu'na tavsiyede bulunulmasını da içermektedir. Bu bağlamda, komisyon oranlarının esnaf ve küçük-orta ölçekli işletmeler üzerindeki etkilerine yönelik araştırmalar yapılması amaçlanmaktadır. Böylece, rekabet ortamının sağlanması ve haksız ticari uygulamaların önlenmesi hedeflenmektedir.

Uluslararası Karşılaştırmalar ve Türkiye'de Durum

KDK'nin kararında, Avrupa'daki pek çok ülkenin yemek dağıtım sektöründe faaliyet gösteren dijital platformların komisyon oranlarını sınırlandırmak için çeşitli düzenlemeler hayata geçirdiğine dikkat çekilmektedir. Türkiye'de uygulanan komisyon oranlarının ise Avrupa ortalamasının çok üzerinde olduğu belirtilmektedir. Bu durum, yerel esnafın yalnızca ekonomik sürdürülebilirlik açısından değil, aynı zamanda adil rekabet koşullarında da ciddi zorunluluklar taşımakta olduğunu göstermektedir.

Kamu Yararının Gözönünde Bulundurulması

KDK'nin önerdiği bu düzenlemeler, devletin görevlerini yerine getirmesi ve kamu yararını gözetmesi açısından oldukça önemlidir. İdarenin, küçük esnaf ve işletmelerin ticari varlıklarını sürdürebilmeleri için gerekli önlemleri alması ve tüketicilerin refah kaybına uğramaması için rekabet şartlarını dengelemesi gerektiği vurgulanmaktadır. Kamu yararı ile serbest piyasa kurallarının dengelenmesi, haksız ticari uygulamaların engellenmesi amacıyla gerekli düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir.

Sonuç ve Beklentiler

KDK'nin teşhis ettiği problemlerin çözümü, yalnızca esnafın değil, aynı zamanda tüketicinin de refahını artıracaktır. Yemek siparişi platformlarının denetim mekanizmalarının etkinleştirilmesi, fiyatların daha şeffaf bir biçimde düzenlenmesi ve piyasada adil rekabetin sağlanması, uzun vadede hem esnaf için hem de tüketiciler için faydalı olacak gelişmelerdir. Bunun yanı sıra, yapılan önerilerin uygulanması, Türkiye'nin dijitalleşme sürecini ve yerel ekonomiyi yeniden yapılandırabilir. Gelişmeler dikkatle takip edilecek olup, esnafın talepleri doğrultusunda yapılacak düzenlemeler sektördeki genel gidişatı da etkileyebilir.