Sosyal Koruma Harcamaları 2024'te Rekor Seviyeye Ulaşıyor

Türkiye, 2024 yılı için sosyal koruma harcamalarını bir önceki yıla göre %84,1 artırarak yaklaşık 4 trilyon 964 milyar 532 milyon lira seviyesine çıkardı. Bu dikkat çekici artış, ülkenin sosyal refahı ve toplumsal dayanışmayı güçlendirme çabalarının bir ürünü olarak değerlendiriliyor. Devletin bu alandaki harcamalarının büyük bir kısmı emeklilere ve yaşlılara yönlendirilmiş durumda.

Sosyal Koruma Harcamalarının Dağılımı

TÜİK'in yayımladığı “Sosyal Koruma İstatistikleri, 2024” verilerine göre, sosyal koruma harcamaları içinde sosyal koruma yardımları başlıca alanı oluşturuyor. Toplam harcamanın %98,2'si yani 4 trilyon 875 milyar 751 milyon lira, sosyal koruma yardımlarına ayrılmıştır. Bu yardımlar içinde ise en büyük pay, emekli ve yaşlılara yapılan harcamalara yönelmiş olup bu miktar 2 trilyon 276 milyar 594 milyon lira olarak belirlenmiştir. Bunu takip eden hastalık ve sağlık bakımı harcamaları ise 1 trilyon 528 milyar 756 milyon lira ile ikinci sırada yer alıyor.

Ekonomik Gösterge Olarak Sosyal Koruma Harcamaları

Sosyal koruma harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı 2024'te %11,1 olarak hesaplanmıştır. Bu oran, sosyal koruma yardımlarının GSYH içindeki payının ise %10,9 olduğunu göstermektedir. Bu veriler, sosyal korumanın devletin ekonomik yapısı içindeki önemini vurgularken, aynı zamanda sosyal huzurun sağlanmasına da katkıda bulunuyor.

Risk ve İhtiyaç Gruplarına Yönelik Harcamalar

2024 yılı itibarıyla emekli ve yaşlılara yapılan harcamalar, sosyal koruma yardımlarının %5,1'lik kısmını oluştururken, hastalık ve sağlık bakımı harcamaları %3,4, dul ve yetim harcamaları ise %1,1 pay almakta. Bu dağılım, devletin önceliklerini ve hangi gruplara yönelik sosyal yardımların yoğunlaştığını gözler önüne seriyor.

Şartlı Yardımlar ve Dağılımı

Sosyal koruma yardımlarının %11,3'ü şartlı olarak sağlanmaktadır. Şartlı yardımlar arasında en büyük payı %51,2 ile aile ve çocuk yardımları alırken, bunu %19,3 ile engelli ve malul yardımları, %12,3 ile hastalık ve sağlık bakımı yardımları takip etmektedir. Bu şartlı yardımlar, devletin sosyal hizmet politikalarındaki mevcut ihtiyaçlara göre şekillendiğini ortaya koyarken, ailenin korunması ve çocukların desteklenmesi konusunda önemli bir politika aracı haline gelmektedir.

Finansman Yapısının Analizi

Sosyal koruma gelirlerinin finansman yapısı incelendiğinde, %41,8'inin devlet katkıları, %29,4'ünün işveren sosyal katkıları ve %21,6'sının koruma kapsamındaki bireyler tarafından yapılan sosyal katkılardan oluştuğu görülmektedir. Bu durum, devletin sosyal güvenlik sistemini güçlendirmeye yönelik sürekli bir çaba içerisinde olduğunu gösteriyor.

Artan Bireysel Destek Alanları

Sosyal koruma kapsamında emekli, yaşlı, dul, yetim ve engelli-malul maaşı alan kişi sayısı 2023'te 16 milyon 893 bin iken, %3,5 artışla 2024'te 17 milyon 477 bin kişiye ulaşmıştır. Ayrıca, sosyal koruma kapsamında maaş yardımı alanların sayısı da 2023'te 17 milyon 719 binden 2024'te 18 milyon 344 bine yükselmiştir. Bu artış, toplumun çeşitli kesimlerinin devletin sosyal yardım politikalarından yararlanabileceği anlamına geliyor.

Sosyal Koruma Politikalarının Gelecekteki Etkileri

Tüm bu veriler, Türkiye’nin sosyal koruma harcamalarının yalnızca ekonomik büyüme değil, aynı zamanda sosyal dayanışma ve huzurun sağlanması açısından da kritik öneme sahip olduğunu ortaya koyuyor. Devletin, sosyal yardımları artırarak toplumsal eşitsizliği azaltma ve sosyal adalet sağlama hedefi, toplumun farklı kesimlerinde olumlu yankılar bulabilir. Ancak, bu alanda süregelen artışların sürdürülebilirliği ve bu politikaların uzun vadede toplum üzerindeki etkileri, dikkatle izlenmelidir. Başarılı bir sosyal koruma politikası; yalnızca harcama ve yardım miktarını artırmakla kalmayıp, aynı zamanda bu yardımların etkinliğini ve hedefliliğini de artırmayı gerektirmektedir.

Sonuç itibarıyla, Türkiye'nin sosyal koruma harcamalarındaki bu büyük artış, hem ekonomik hem de sosyal alanlarda önemli sonuçlar doğurabilir. Devletin, bu politikaları daha etkin hale getirmek ve hedef kitleye en uygun şekilde ulaşmak için sürekli yenilik yapması gerekecektir.