Karabağ'daki Zaferin 5. Yılı: Azerbaycan'ın Güçlü Duruşu

Azerbaycan, vatan topraklarından asla vazgeçmedi. Ermeni işgali altında geçen 32 yılın ardından, 2020 yılında başlattığı harekât sonunda Karabağ’ı büyük bir zaferle özgürlüğüne kavuşturdu. 44 gün süren bu savaşta, Azerbaycan ordusu işgal altındaki topraklarını kurtararak, "Karabağ Azerbaycan'dır" gerçeğini tüm dünyaya kabul ettirdi.

Tarihi Bağlam ve Ermenistan'ın İşgali

Ermeni işgali, 1988 yılında başlayan ve toplamda 32 yıl süren bir çatışma dönemini işaret ediyor. Azerbaycan, bu süreç boyunca Karabağ ve çevresindeki topraklarını geri almak için çeşitli yollar denedi, ancak Ermenistan ordusu sürekli olarak saldırgan bir tutum sergiledi. 27 Eylül 2020 tarihinde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in emriyle karşı harekât başlatıldı ve bu durum, kadim bir vatan hasretinin sona ermesi için kritik bir fırsat haline geldi. Azerbaycan ordusu 5 şehir, 4 kasaba ve 286 köyü işgalden kurtardı. Bu süreçte Azerbaycan 2 bin 908 şehit verdi, 94 sivil ise Ermenistan’ın saldırıları sonucu yaşamını yitirdi.

Zaferin Sembolleri: Şuşa'nın Kurtuluşu

Azerbaycan ordusunun en büyük başarılarından biri, 8 Kasım 2020’de Karabağ'ın sembolik şehri Şuşa'nın kurtarılmasıydı. Cumhurbaşkanı Aliyev, bu tarihi anı, "Şuşa'nın Azerbaycan tarihinde özel bir yeri var. 28 yıl sonra Şuşa'da ezan sesi duyulacak" diyerek duyurdu. Türkiye Cumhuriyeti’nin desteği ise, Azerbaycan’ın zaferinde kritik bir rol oynamıştır. Aliyev, her fırsatta Erdoğan’ın "Azerbaycan yalnız değildir" ifadesini vurguladı ve bu destekle birlikte dünya medyasının dikkatini çekti.

Teknolojik Başarı: SİHA'ların Rolü

İkinci Karabağ Savaşı sırasında, Azerbaycan ordusu silahlı insansız hava araçlarını (SİHA) yoğun bir şekilde kullandı. Bu noktada Bayraktar TB2 SİHA'lar, hem askeri hem de psikolojik açıdan önemli bir avantaj sağladı. SİHA'larla çekilen savaş görüntüleri, Azerbaycan'da sevinçle karşılanırken, Ermenistan'da derin bir korku yarattı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Türk mühendisliğinin bir ürünü olan bu SİHA'ların ordusu için yarattığı askeri üstünlüğün yanı sıra, yaklaşık bir milyar dolarlık zarara neden olduğunu da açıkladı.

Diplomasi ve Barış Süreci

Zafere ulaşan Azerbaycan, sadece askeri alanda değil, diplomasi masasında da güçlü bir pozisyon elde etti. 10 Kasım 2020’de imzalanan üçlü bildiride Ermenistan, Azerbaycan’a ait toprakları terk etmeyi kabul etti. Ancak, bu tarih Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ölüm günü olması nedeniyle, Zafer Günü olarak 8 Kasım tarihi seçildi. Ayrıca, 27 Eylül’ü şehitleri anma günü olarak belirleyen Aliyev, bu tarihleri Azerbaycan’ın bağımsızlığı ve vatanseverliği açısından önemli bir dönüm noktası olarak kutladı.

Ekonomik ve Sosyal Yeniden İnşa Süreci

Azerbaycan, 2. Karabağ Savaşı’nın sona ermesinin ardından işgalden kurtarılan bölgelerin imar çalışmaları için 7 milyar dolar harcadı. Artık, Karabağ akıllı şehir ve köy konsepti ile inşa ediliyor. Havalimanları, yollar ve tarım alanları inşa edilerek bölgedeki ekonomik kalkınma hedefleniyor. Fuzuli ve Zengilan’da iki uluslararası havalimanı inşa edildi, bu da ulaşım ve ticaret açısından kritik öneme sahip oldu. Aynı zamanda, bölgedeki yüzlerce aile yeni inşa edilen devlet konutlarına geri döndü.

Gelecek için Barış Anlaşması

Azerbaycan, barışın tesisi için 2020 itibarıyla süregelen çatışmaların ardından diplomatik girişimlerini artırdı. 2023 Eylül ayında, Azerbaycan, Karabağ'daki anayasal yapıyı yeniden tesis etmek amacıyla bir "antiterör operasyonu" gerçekleştirdi ve bu operasyon, Ermenistan silahlı birliklerinin teslim olmasıyla sonuçlandı. Ermenistan kanadı, çözüm arayışında Azerbaycan ile barış anlaşması imzalamayı kabul etti, bu da gelecekteki barış süreci açısından umut verici bir gelişme oldu.

Sonuç ve Değerlendirme

İkinci Karabağ Savaşı’nın sona ermesinin üzerinden geçen 3 yıl, Azerbaycan için tarihi bir yeniden doğuş dönemine işaret ediyor. Barış süreçlerinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için hem Azerbaycan hem de Ermenistan arasında karşılıklı egemenlik ve toprak bütünlüğü konularında anlaşma sağlanması elzem. Ancak, bu süreçler sürerken, Azerbaycan’ın askeri gücü ve teknolojik üstünlüğü, bölgedeki barışın kalıcılığı açısından önemli bir faktör olmaya devam edecektir. Dolayısıyla, Azerbaycan'ın başlattığı diplomatik ve askeri adımlar, hem bölge ülkelerini hem de uluslararası güçleri yakından ilgilendiren bir duruma dönüşmüş durumda.